Over
Joseph
(Jo) Reinhold
Joseph
(Jo) Reinhold
|
Jo, Lientje en Wim
Joseph (Jo) Reinhold wordt in 1916 in Keulen geboren.
Jo, die loodgieter van beroep is, komt in 1939 naar Borne. In februari 1942
vertrekt hij naar eendrachtstraat 11 in Amsterdam, waar hij op 26 augustus trouwt
met
Sara (Lientje) Voorzanger. In september dat jaar wordt hij naar
werkkamp De Beetse bij Sellingerbeetse in Groningen gestuurd. Van
daaruit wordt hij op 2 oktober naar Westerbork gebracht. In Westerbork
wacht hij op Lientje. Samen gaan ze op 12 oktober op transport naar
Auschwitz. Daar worden ze gescheiden. Lientje gaat meteen naar de
gaskamer. Jo wordt ingeschreven onder nummer 67898 in Auschwitz en is
naar een werkkamp in de buurt gegaan. Vanuit
dit werkkamp heeft hij een briefkaart naar Nederland gestuurd. Later
is hij op een onbekende datum overgebracht naar Mauthausen, waar hij
nummer 124687 krijgt. Op 6 januari 1945 wordt Jo overgebracht naar
Gusen, een werkkamp van Mauthausen. Zodoende is aangenomen dat hij
overleden moet zijn tussen 16 januari en 10 mei 1945.
Op basis hiervan wordt in Borne een struikelsteen voor hem gelegd.
|
Lientje met Wim
|
|
In 2015 duikt in Borne opeens een na-oorlogse brief van Jo op. Daarin
beschrijft hij hoe hij als dwangarbeider diverse kampen heeft overleefd. |
Uit deze brief:
In Auschwitz wordt Jo
geselecteerd
voor dwangarbeid in de kolenmijnen van Jawiszowice, een dorp 10 km. ten
zuidwesten van Auschwitz. Hij werkt hier 17 maanden, tot er
vakarbeiders worden gezocht voor een Duitse fabriek. Joseph meldt zich
aan en wordt uitgekozen. Helaas blijkt dit een valstrik. Tot zijn grote
teleurstelling komt hij terecht in een ander werkkamp dat bij Auschwitz
hoort, Schwientochlowitz, 40 km. van Auschwitz. Het is een wapenfabriek
waar
men de 8/8 tank bouwde: ‘Wir haben da Sabotage gemacht wo wir nur
konnten’, schrijft hij. Eén keer is hij daarbij ontdekt. Hij vertelt
niet wat dit voor consequenties voor hem had, zijn brief is een
feitelijk relaas, het doorstane leed verwoordt hij niet.
Ondertussen komt het
Russische leger
steeds dichterbij en op zekere dag wordt het kamp daarom ontruimd. De
dwangarbeiders worden verplaatst naar kamp Mauthausen. Dat betekent 10
dagen lopen met als rantsoen één kilobrood en voor drie man samen één
blik conserven. In Mauthausen begint weer een nieuw leven, ‘noch viel
schlimmer’ dan in Auschwitz. Na 3 weken – april 1945 - werd hij met
zijn kameraden verplaatst naar Gusen-II, waar ze weer ‘unter der Erde’
moeten werken. Hij is dan aan het eind van zijn krachten, de bevrijding
moet snel komen, anders begeeft hij het (‘eingehen’). Die bevrijding
kwam: op zaterdag 5 mei 1945.
In eerste instantie wil
Jo naar
Nederland teruggaan, maar hij heeft met Sara afgesproken dat ze elkaar
zullen treffen in zijn vaderland. In Duitsland heeft hij meer dan twee
jaar gewacht, tevergeefs. Daarna is hij naar Brooklyn verhuist: ‘Und es
gefallt mir sehr gut’.
Over het naoorlogse leven van Joseph Reinhold is alleen bekend dat hij
hertrouwd is met Ethel en dat ze samen twee zonen kregen. Joseph is in
1994 op 77-jarige leeftijd te Ashtabula County (Ohio) overleden.
Zijn struikelsteen is op 14 december 2015 verwijderd. De steen wordt in
de synagoge van Borne bewaard.
Briefkaart
van Jo,
Klik erop om deze te bekijken.
|
Kaartje van Jo in Mauthausen
Klik erop om deze te vergroten.
|
Brief van Jo,
Klik erop om deze te bekijken.
|
|
|